تین‌کلاینت (Thin Client) به کامپیوتر یا برنامه‌ی کامپیوتری اطلاق می‌شود که برای اجرا به کامپیوترهای دیگر وابسته است.
این مفهوم در برابر فت‌کلاینت(Fat Client) قرار می‌گیرد که طوری طراحی شده تا تمام نیازهای خود را خودش برآورده کند. تین‌کلاینت یک کامپیوتری کوچک و آماده برای شبکه‌های کامپیوتری است که در عین استفاده از کمترین منابع سخت‌افزاری، بالاترین کارایی و امنیت را برای شبکه به همراه می‌آورد.
تین‌کلاینت کامپیوترهایی کوچک با حداکثر امکانات و پایین‌ترین میزان استفاده از قطعات مکانیکی می‌باشند که به سادگی جایگزین کامپیوترهای بزرگ و پرمصرف قدیمی می‌شوند. تین‌کلاینت می‌تواند دارای سیستم عامل و یا فاقد سیستم عامل باشد. به این معنی که می‌تواند یک سیستم عامل محلی داشته باشد یعنی یک نسخه از ویندور یا لینوکس بر روی آن نصب یا اجرا نمود و یا اینکه برای بوت شدن کاملا وابسته به سرور باشد.
تین‌کلاینت ها فاقد هر گونه قطعه مکانیکی مانند هارد دیسک و فن می‌باشند. لذا نگهداری آن‌ها آسان‌تر است و به صرف وقت و هزینه کمتری نیاز دارد. این دستگاه‌ها نسبت به رایانه‌های شخصی حرارت کمتری تولید می‌کنند. لذا برای محیط‌های صنعتی و یا محیط‌های گرم مناسب‌تر هستند.
همچنین به دلیل کوچکی و حجم کم، فضای کمی اشغال می‌کنند. تین‌کلاینت توان مصرفی بسیارکمی حدود ۳۰ وات (بسته به نوع) دارد. بنابراین استفاده از این دستگاه در سازمان‌هایی که تعداد زیادی رایانه را به خدمت می‌گیرند بسیار مقرون به صرفه خواهد بود.
تین‌کلاینت‌ها به دلیل عدم وجود فن در دستگاه کاملا بیصدا بوده و به دلیل عدم نیاز به سرویس‌های دوره‌ای کمترین هزینه نگهداری و پشتیبانی را دارند. از دیگر مزایای تین‌کلاینت‌ها می‌توان به استفاده از آداپتور اشاره کرد که در کاهش مصرف برق تاثیر بسیاری دارد. مدیران شبکه در سازمان‌های دولتی و خصوصی اقبال بیشتری نسبت به تین‌کلاینت دارند. از آنجا که معمولا تین‌کلاینت اطلاعات را بصورت محلی ذخیره سازی نمی‌کند، مدیران شبکه نگران از دست رفتن و آسیب دیدن اطلاعات محلی کلاینت‌ها نیستند. لذا از این جهت تین‌کلاینت‌ها نیازی به استفاده از آنتی ویروس ندارند. علاوه بر آن استفاده از تین‌کلاینت، موجب کاهش هزینه‌های انرژی مصرفی و نگهداری سیستم می‌گردد.
رایانش تین کلاینت (pc station-pc share-office station) چیست؟
رویکرد زیربنایی رایانش تین‌کلاینت بسیار ساده است. به جای اجرای برنامه‌ها بر روی کامپیوترهای شخصی، برنامه‌ها به صورت متمرکز و تنها با ارسال تغییرات از صفحه کلید ویدیو و ماوس (KVM) که از طریق شبکه منتقل می‌شوند، کار می‌کنند. پهنای باند مصرف شده در این روش نسبت به محیط‌های سنتی کامپیوتر/سرور بسیار کمتر بوده و بهترین حالت، استفاده از شبکه محلی برای کلاینت‌ها است.
در یک محیط سنتی فت‌کلاینت، برنامه‌ها به صورت محلی ذخیره شده و اطلاعات به صورت مرکزی ذخیره می‌شوند. وقتی فایلی را باز می‌کنید، تمامی فایل به کامپیوتر محلی انتقال یافته و نتایج از طریق شبکه محلی یا شبکه گسترده (WAN) بر روی همان محیط ذخیره‌سازی مرکزی، ثبت می‌شوند.
چرا باید از رایانش تین‌کلاینت استفاده کرد؟
- این روش هزینه‌ها را پایین آورده، سطح خدمات را درحوزه‌های زیر بالا می‌برد :
سخت‌افزار: به‌روزرسانی سخت‌افزار کامپیوتر یکی از موارد نفرت‌انگیزی است که به دلیل توزیع نرم‌افزارهای پیچیده‌تر، ضروری است. در حال حاضر عمر مفید هر کامپیوتر دو سال است و وقتی کامپیوتری نیاز تازه‌ای پیدا کند، باید با استفاده از ساختار نرم‌افزاری متفاوت، سخت‌افزار آن را ارتقا داد. اما رایانش تین کلاینت این وضعیت را تغییر می‌دهد. - پشتیبانی متمرکز: متمرکز کردن عملیات پشتیبانی مزایای بسیاری دارد؛ نه تنها در هزینه، بلکه در زمینه کیفیت و یک‌پارچگی خود عملیات پشتیبانی. بسیاری از محصولات نرم‌افزاری را می‌توان از دوردست تغییر داد. این قابلیت به کارکنان بخش پشتیبانی اجازه می‌دهد تا محیط رومیزی کاربران را در هر نقطه‌ای که باشند، بررسی کنند. البته اگر هر دو طرف این معامله از ارتباط شبکه محلی یکسانی استفاده نکنند، این فرآیند بسیارکند خواهد بود. رایانش تین کلاینت با فراهم کردن ارتباط شبکه محلی یکسان برای هر دو طرف، این عملیات را تسریع می‌کند
- پهنای باند: تحقیقی انجام شده از سوی مایکروسافت نشان داده که بیشترین پهنای باند، صرف کارمندانی می‌شود که یک سری عملیات تکراری و روتین را از طریق آن انجام می‌دهند. یک برنامه نرم‌افزاری که برای یک شبکه تابی کلاینت با ۱۳۰ کاربر نصب شده بود، اطلاعات زیر را به دست داد. البته پهنای باند کمتری برای سایت‌های محلی نسبت به دوردست لازم است و همین مساله هزینه نصب در چندین سایت را کاهش می‌دهد. بنابراین بهتر است به جای این که بی‌مقدمه پهنای باند شبکه محلی خود را از ۱۰Mbs به ۱۰۰Mbs یا حتی ۱Gb تغییر دهید، کمی در مورد این مساله فکر کنید.
- انرژی: میزان مصرف انرژی یک دستگاه تین کلاینت نسبت به یک کامپیوتر رومیزی، ۱۴ درصد است. کاهش نیاز به خنک‌سازی هم هزینه را پایین می‌آورد.
- مجوز: مجوز نرم‌افزار یکی از مسایل اساسی فناوری اطلاعات است. مشکلات توزیع نرم‌افزار در زمان نیاز، کسب‌و‌کارها را وادار کرده است که یکی از این دو روش را اختیار کنند: ۱) نرم‌افزاری را روی تمامی کامپیوترها نصب کرده و تنها به افرادی که لازم است، اجازه استفاده از آن را بدهند؛ ۲) برای تمامی کامپیوترها، چه نرم‌افزار بر روی آن‌ها استفاده بشود یا نه، مجوز خریداری کنند.هر دوی این روش‌ها مشکل‌ساز هستند. اولی منجر به پیگرد قانونی بابت نقض کپی‌رایت و دومی باعث افزایش هزینه‌های غیرضروری می‌شود. ولی اگر برنامه‌ها را به صورت متمرکز نصب کنید، مساله مجوز بسیار ساده‌تر خواهد بود. دیگر لازم نیست نرم‌افزار بر روی کامپیوتر کاربر نصب شود. اگر کسی احتیاج به استفاده از برنامه‌ای داشته باشد، حق استفاده او در مرکز بررسی شده و سپس به او دسترسی ورود داده می‌شود .
- امنیت: یکی از نگرانی‌های محیط سنتی فت کلاینت، نداشتن کنترل بر کپی و خارج ساختن اطلاعات است. از بین رفتن اطلاعات در چنین محیطی بسیار زیاد است. مثلا کاربری مقداری اطلاعات را بر روی سی‌دی به خانه می‌برد تا بر روی آن کار کند. در صورتی که این سی‌دی به صورت فیزیکی خراب شود تمامی زحمات او را به باد می‌دهد.اما در محیط تین کلاینت که دیگر نگران ذخیره محلی نیستیم، این موضوع اهمیت خود را از دست می‌دهد. کارهایی که خارج از محیط دفتری – مانند خانه – انجام می‌شوند، تنها نیاز به یک اتصال دایل‌آپ دارند. اطلاعات همیشه در سرور باقی می‌مانند. دیگر احتیاجی نیست جز در موارد پشتیبان گرفتن، اطلاعات را از سرور خارج کرد. البته اگر مساله امنیت ایمیل‌ها در نظر گرفته نشود، این نقطه می‌تواند پاشنه آشیل محیط تین کلاینت برای درز اطلاعات محرمانه باشد. البته این مساله در هر دو محیط فت و تین کلاینت صادق است.
- پشتیبان / بازیابی: در یک محیط فت کلاینت، پشتیبان‌گیری در سایت محلی ذخیره‌سازی اطلاعات انجام می‌شود. در یک شبکه گسترده، این مساله نیازمند وجود سرور در هر سایت است، مگر این که پهنای باند آن قدر زیاد باشد که بتوان از یک نقطه تمامی اطلاعات را دریافت کرد. در این موارد، پشتیبان‌گیری در تک‌تک سایت‌ها انجام شده و هزینه ابزار و عملیات بسیار بالا می‌رود. همچنین اغلب وظیفه عوض کردن رسانه‌های ذخیره‌سازی (نوار، دی‌وی‌دی،..) و انبار کردن آن‌ها در سایت‌های پراکنده، به افرادی خارج از حوزه فناوری اطلاعات سپرده می‌شود که ممکن است حوصله یا اطلاع کافی در مورد چگونگی رفتار با این رسانه‌ها را نداشته باشند. بنابراین اگر فرآیند پشتیبان‌گیری دچار وقفه شود، یک‌پارچگی اطلاعات به خطر می‌افتد. در محیط تین کلاینت و با رویکرد متمرکزی که این روش دارد، تمامی اطلاعات در یک نقطه ذخیره شده و هزینه بسیار کاهش می‌یابد. البته این مساله پیش می‌آید که «آیا باید تمام تخم‌مرغ‌های‌مان را در یک سبد بگذاریم؟» بنابراین روشن است که در این حالت، پشتیبان‌گیری بسیار حیاتی‌تر می‌شود.
- ویروس‌ها: اگر نتوان اطلاعات محلی را به مرکز انتقال داد، مخاطره ویروس‌ها بسیار کاهش می‌یابد. البته درایو سی‌دی و دی‌وی‌دی در بسیاری از محیط‌های مدیریت شده از دور خارج می‌شوند، اما هر کاربر معمولی‌ای می‌تواند کنترل‌های اعمال شده را دور زده، فایلی را وارد شبکه کند که در بسیاری از موارد می‌تواند حاوی ویروس باشد. اما چرا پول سی‌دی درایو بدهید و بعد آن‌ها را از کار بیندازید؟از آن جایی که اکثر دستگاه‌های تین کلاینت درایو فلاپی و سی‌دی ندارند، این نگرانی خودبه‌خود حذف می‌شود. البته درست مثل محیط فت کلاینت، سرورها را باید دایم محافظت کرد؛ و باز هم تکرار می‌کنیم که مساله ایمیل‌ها در محیط تین کلاینت حیاتی‌تر است.
- دستگاه‌ها: کامپیوترها وسایل جذابی برای دزدان هستند. اما دستگاه‌های تین کلاینت اگر به محیط مناسب خود متصل نشوند، بی‌مصرف بوده و در نتیجه کمتر جذاب هستند. از طرفی شرکت بیمه بابت خدماتی که ارایه می‌دهد، هزینه‌های کمتری از شما تقاضا خواهد کرد. اما روشن است که سرورها میزان محافظت فیزیکی بالایی نیاز خواهند داشت.
- سرعت ارسال، تعمیر و تعویض: محیط‌های رایانشی تین کلاینت اغلب از ارسال سریع‌تر نرم‌افزارها و ارتقا بهره می‌برند. کارمندان فناوری اطلاعات کمتری برای ردگیری و حصول اطمینان از توزیع موفق برنامه‌ها احتیاج خواهد بود. اما در یک محیط که به صورت فت کلاینت مدیریت می‌شود، نرم‌افزار اول باید در آزمایشگاه تست شده، بسته‌بندی شده، بعد برای جذب مشتری وارد میدان تبلیغات شوند. مشتریان هم نرم‌افزارها را بسته به پهنای باند خود انتخاب می‌کنند. مهم نیست نرم‌افزار چه باشد، اما تقریبا صد درصد کاربران برنامه را در دور اول ارتقا نمی‌دهند.
اما در یک محیط تین کلاینت، برنامه در آزمایشگاه تست شده و سپس بلافاصله بر روی سرور ترمینال نصب شده و تمامی کاربران مجاز قادر به استفاده از آن خواهند بود. ارتقا هم برای همه در یک زمان صورت خواهد گرفت. کارمندان فناوری اطلاعات هم دیگر مجبور نیستند وقت بگذارند و کامپیوتری را که از ارتقا عقب مانده، به‌روزرسانی کنند.
قابليت‌های تين‌کلاينت:
- امکان پخش صداي ۱۶ بيتي استريو
- اتصال به شبکه با سرعت ۱۰۰/۱۰ Based
- اتصال از طریق شبکه وایرلس
- قابل استفاده در کليه محيط‌هاي نرم افزار دقيقا همانند رايانه‌های شخصی
موارد استفــاده از تين‌کلاينت‌ها :
- هر جايي که بيش از يک کامپيوتر استفاده مي‌شود (حتی در منازلی که دو رايانه نياز داريم) به کارگيری تين‌کلاينت توصيه مي‌گردد.
- ادارات و سازمان‌ها
- مراکزآموزشـي
- كتابخانه‌ها
- آژانس‌های املاک
- سازمان‌های حسابرسی به ویژه در زمینه نرم افزار هوشمند سازی مدارس می تواند کاربرد های خیلی زیادی داشته باشد.
نتیجه‌گیری:
مدل رایانشی تین‌کلاینت یکی از مهم‌ترین گزینه‌های پیش‌روی هر سازمانی است. به ویژه در زمینه‌ی آموزش می توان از این فناورزی به نحو مناسبی استفاده کرد.
مدارس می توانند با تجهیز کلاس های خود به این فناوری به راحتی در جهت هوشمند سازی مدارس گام بردارند و هزینه های این مساله را نیز کاهش دهند. اکثر مدارس به دلیل بالا بودن هزینه ها و مشکلات کلاینت ها از استفاده از کامپیوتر در مدارس دوری می کنند؛ اما با استفاده از این فناوری می توان بسیاری از این مشکلات را برطرف کرد. مدیریت متمرکز این سیستم ها و وابسطه بودن آن‌ها به سرور مرکزی امکان مدیریت یکپارچه و متمرکز را برای مدیران و مسئولان مدارس فراهم نموده است.
اگر آن را به‌درستی اجرا کنید، هزینه‌های عملیاتی و درصد مخاطره‌تان به طور چشمگیری کاهش یافته و کیفیت خدمات‌تان بالا می‌رود. کلید آن است که فرآیند را درست برنامه‌ریزی و اجرا کنید. ممکن است به دلیل نداشتن تخصص مناسب، هزینه این تغییر برایتان بسیار زیاد باشد؛ بنابراین در این راه از شرکای مستقل کمک بخواهید. در این صورت هزینه‌های گزاف با صرفه‌جویی‌هایی که بعدا صورت می‌گیرد، جبران می‌شود.