هدف اين پژوهش بررسي اين سوال است كه آيا بين هوشمند سازی مدارس با انگيزه و علاقه تحصيلي دانش آموزان رابطه معناداري وجود دارد؟
مقدمه ای بر هوشمند سازی مدارس
ظهور پدیده‌های نو و اختراعات در هر عصری تمامی جوانب زندگی انسان‌ها (اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی) را تحت تأثیر خود قرار داده است. در عصر حاضر نیز با ظهور و توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات، تحولات جهان با محوریت اطلاعات با شتابی فزاینده در حال گسترش است. در این زمینه هوشمندسازی مدارس را می‌توان به‌عنوان یکی از نمادهای حضور فناوری در عرصه آموزش در نظر گرفت.
«مدارس هوشمند به آن گروه از واحدهای آموزشی اطلاق می‌شود که با استفاده از یادگیری الکترونیکی و به‌صورت حضوری و با حفظ فضای فیزیکی مدرسه، معلم، دانش‌آموز و با برخورداری از نظام آموزشی هوشمند و با رویکرد تلفیقی و جامع نسبت به ارائه خدمات آموزشی و پرورشی به دانش‌آموزان تلاش می‌کند». (عطاران، ۱۳۸۲)
همچنین تولی (۱۹۹۷) معتقد است که مدرسه هوشمند، مدرسه فیزیکی است که کنترل و مدیریت آن مبتنی بر فناوری رایانه و شبکه است و محتوای اکثر دروس آن الکترونیکی و سیستم ارزشیابی و نظارت آن هوشمند است.
آموزش سنتی یا آموزش هوشمند؟
امروزه افزايش حجم دانش و اطلاعات، كهنه شدن مرجع مطالب درسي، تغييرات سريع جوامع و قابل پیش‌بینی نبودن آن‌ها، لوازم آموزشي و يادگيري مداوم را به‌جای آموزش مقطعي ايجاب می‌کند تا به كمك آن بتوان به فرد كمك كرد تا خود به‌طور خودگردان و مستقل و براي هميشه به دنبال مطالعه دانش باشد. (يغما، ١٣٨٨)
به همين دليل اهميت و ضرورت كنار گذاشتن شیوه‌ها، راهبردهاي تدريس سنتي و روي آوردن به شیوه‌های جديد آموزشي مبتني بر فناوري اطلاعات و ارتباطات، مدارس هوشمند را فراهم ساخته است. (سروش ١٣٨٩ )
آموزش رايج در مدارس، يك آموزش سنتي و يا به‌عبارت‌دیگر آموزش فقط شنيداري می‌باشد. حداكثر اقدام تصويري در خصوص موضوعات مورد آموزش نصب بعضي پوسترهاي رنگي بر روی تخته‌سیاه كلاس می‌باشد. در روش هوشمند سعي می‌شود آموزش به كمك فيلم– انيميشن – نماهنگ و… . ارائه گردد در اين روش ماندگاري مطلب قريب به ٢٠ سال می‌باشد درحالی‌که ماندگاري مطلب در روش سنتی حداكثر ٦ماه است .(فيشايي، ١٣٧٧)
در مدارس معمولي معلم فقط از طرح درس، دستورالعمل‌ها برنامه درسي، امتحانات كلاس و… پيش می‌رود درحالی‌که در مدارس هوشمند معلم از مواد آموزشي كه شامل فيلم – عكس- صدا – اسلايد و… استفاده می‌کند تا كيفيت براي آموزش را ارتقاء بخشد.
اين تغيير و تحول سبب روي آوردن به ايجاد مدارس هوشمند گرديده است و در اين مدارس كه نقش ياددهي و يادگيري به‌صورت مشاركتي است، برنامه‌های آن دانش‌محور است و رويكرد توسعه مهارت‌های دانش و کارآفرینی دانش آموزان را دنبال می‌کند.
چگونگی ایجاد انگیزه در مدارس هوشمند
مدرسه هوشمند درواقع مرحله برتري در كاربري فناوري اطلاعات در نظام آموزش كشور است. رويكرد مدارس هوشمند رويكردي جامع و تلفيقي است. مدل آموزشي مدارس هوشمند شركت فعالانه دانش آموزان را می‌طلبد. مدارس هوشمند محيط همكاري و رقابت هستند و شامل اجزاي درهم‌تنیده‌ای است. به‌منظور برانگيختن حس كنجكاوي دانش آموزان و مشاركت فعال آن‌ها طراحی‌شده است. با توجه به اينكه مدارس هوشمند به استعدادها و علائق و نيازهاي دانش آموزان توجه دارد و معلمان می‌توانند با استفاده از بانک‌های اطلاعاتي دروس را با توجه به نيازها و علائق دانش آموزان تهیه‌کنند و نقش آن‌ها به‌صورت پيگيري شخصي است. ارزشيابي در آن همه روزه انجام می‌گیرد و دانش آموزان اين مدارس سرعت يادگيري خود را خودشان تعيين می‌کنند و كميت و كيفيت تعاملات بين دانش آموزان و معلمان و والدين ارتقاء می‌یابد.
جامعه آماری پژوهش ایجاد انگیزه
جامعه آماري اين تحقيق شامل كليه دانش آموزان پايه ششم شهرستان بابل می‌باشد كه تعداد آن‌ها ٢٧٠ نفر بوده و با توجه به محدود قابليت دسترسي جامعه آماري، جمع‌آوری اطلاعات به شيوه تمام شماري می‌باشد. و ابزار گردآوري اطلاعات هم پرسشنامه استاندارد می‌باشد.
بحث و نتيجه گيري
بر طبق تحقیق صورت گرفته بر روی نمونه دانش آموزان نتایج زیر حاصل شد:
- هوشمند سازی مدارس باعث گوش دادن فعال دانش آموزان در كلاس درس می‌شود.
- هوشمند سازی مدارس باعث ایجاد محیطی جذاب برای دانش آموزان می‌شود.
- هوشمند سازی مدارس باعث پژوهش محور شدن دانش آموزان در كلاس درس می‌شود.
- هوشمند سازی مدارس سبب مشاركت در جريان ياددهي – يادگيري بیشتر دانش آموزان در کلاس درس می‌شود.
با توجه به نتايج پژوهش می‌توان نكات كاربردي درزمینهٔ هوشمند سازي مدارس ارائه كرد. هوشمند سازي مدارس بحث مهمي است كه با توجه به تایید فرضيات تحقيق به ارتقاء سطح توانايي فردي دانش آموزان و همچنين ميزان توجه، توانمندي و روحيه پژوهش محوري آن‌ها كمك می‌کند. لذا بايد مديران بیش‌ازپیش به هوشمند سازي مدارس توجه كنند.
منابع: