هدف از این پژوهش بررسی تاثیر هوشمند سازی مدارس و استفاده از برد هوشمند در جهت افزایش یادگیری دانش آموزان است.

نتایج پژوهش نشان داد که با استفاده از محتوای چند رسانه‌ای و به کارگیری بردهای تعاملی فرایند یادگیری عمیق‌تر می‌شود. به عبارتی علاوه بر افزایش کارایی کلاس، استفاده از نرم افزار مدرسه به یادگیری دانش آموزان کمک می‌کند. مدرسه هوشمند با فراهم نمودن محیطی پویا و جذاب زمینه شکوفایی استعدادهای دانش آموزان را فراهم نموده و انگیزه آنان را برای انجام بهتر فعالیت‌های درسی افزایش می‌دهد.

مدرسه هوشمند چیست ؟

مدرسه هوشمند مدرسه‌ای است که کنترل و مدیریت آن بر اساس فنّاوری کامپیوتر بوده و سیستم ارزیابی به‌کاررفته در آن هوشمند طراحی‌شده است. به‌طورکلی مفهوم مدرسه هوشمند در سال ۱۹۸۴ توسط دیوید پرکینز در دانشگاه هاروارد معرفی شد.

دانش آموزان در این‌چنین مدارسی علاوه بر نقش یادگیرنده، نقش فرا یادگیری نیز دارند. در این‌چنین مدارسی دانش آموزان اجازه دارند مرتبط با منابع درسی خود پا را فراتر گذاشته و چیزهایی را بیاموزند که بسیار فراتر از دروس سنتی هست.

در مدرسه هوشمند ، تأکید نظام آموزشی بیشتر دانش‌آموز محور هست و دانش آموزان می‌توانند در هر مبحثی از دروس واردشده و نقش یک پژوهشگر را ایفا نمایند. به‌طورکلی می‌توان گفت یکی از ویژگی های یک مدرسه خوب می‌تواند مقدار هوشمندی آن باشد.

ابزار مورد استفاده در یک مدرسه هوشمند

مدرسه هوشمند دارای خصوصیات و ویژگی‌هایی هستند که آن‌ها را از مدارس سنتی متمایز می‌کند. ازجمله خصوصیات مطرح این مدارس این است که در آن معلمین قادرند با استفاده از منابع نرم‌افزاری و اینترنت به تدریس دروس جدید مرتبط با علایق دانش آموزان بپردازند.

یکی دیگر از خصوصیات برجسته مدارس هوشمند این است که فرایند یادگیری محدود به ساعات خاصی از روز نیست. در این مدارس هر دانش‌آموز می‌تواند در هر ساعت از شبانه‌روز از طریق اینترنت و شبکه و یا نرم‌افزارها به یادگیری پرداخته و در کلاس‌های آموزش از راه دور حضورداشته باشد. مدارس هوشمند از قوانین سنتی مدارس که به همراه داشتن جزوات و کتب درسی هست مستثنا هستند.

ازجمله ابزار موردنیاز برای پیاده‌سازی یک مدرسه هوشمند می‌توان به موارد زیر اشاره نمود که با استفاده از سنجش تعداد همین ابزار در یک مدرسه، می‌توان به میزان هوشمندی آن، تا حدودی پی برد.

• ویدئو پروژکتور
• رایانه و لپ‌تاپ
• قلم هوشمند
• نرم‌افزار مدرسه
• میکروسکوپ‌های دیجیتال و پیشرفته
• برد هوشمند
• وب‌سایت به‌روز و کارآمد
• دستگاه حضوروغیاب
• و…

تخته/برد هوشمند یا وایت برد تعاملی چیست و چگونه کار می‌کند؟

برد هوشمند یا برد تعاملی دستگاهی است که تصویر رایانه که توسط ویدئو پروژکتور در مقیاس بزرگ‌تر نمایش داده‌شده را به‌صورت لمسی درآورده و کاربر می‌تواند بدون استفاده از موس و صفحه‌کلید به مدیریت برنامه‌ها و نرم‌افزارهای مختلف سیستم بپردازد.

اولین برد هوشمند در سال ۱۹۹۱ تولید شد. ابتدا بردهای هوشمند در شرکت‌ها، سالن‌های کنفرانس و استودیوهای تلویزیونی مورد کاربرد قرار گرفت. اما پس از ورود به مراکز آموزشی و نمایان شدن نقش بسیار زیاد آن در افزایش کیفیت آموزشی به‌سرعت در مدارس و دانشگاه‌ها نیز فراگیر شد.

برد هوشمند یکی از محبوب‌ترین تجهیزات کمک‌آموزشی به‌حساب می‌آید. در تدریس به روش‌های سنتی معمولاً یادگیری از طریق شنیداری صورت می‌گیرد، با اضافه شدن تجهیزاتی مانند ویدئو پروژکتور به کلاس و ارائه تصاویر در ابعاد بزرگ‌تر حواس دیداری هم علاوه بر شنیداری به کمک آمده و به یادگیری عمق بیشتری می‌بخشد.

حال اگر به همین کلاس مجهز به ویدئو پروژکتور برد هوشمند را نیز اضافه کنیم یادگیری دانش آموزان از طریق شنیداری، دیداری و عملی انجام‌شده و دانش‌آموز علاوه بر دیدن و شنیدن مطالب درسی را می‌تواند تجربه کرده و عملی انجام دهد.

به کمک برد هوشمند دانش آموزان می‌توانند تمرینات مختلف را به‌صورت تعاملی انجام دهند، از نرم‌ افزار مدرسه در کلاس درس بهره بگیرند و توانایی خود را در کلاس درس نمایان سازند.

علی‌رغم این‌که چندین نام تجاری مختلف وجود دارد، اما همه بردهای هوشمند عملکرد مشابهی دارند. یعنی معلم و دانش‌آموز می‌توانند به‌جای استفاده از صفحه‌کلید و ماوس، رایانه را از طریق صفحه برد کنترل نمایند، هرچند که از این روش نیز می‌تواند استفاده شود.

نمودار زیر ساده‌ترین روش نحوه کار برد هوشمند را نشان می‌دهد.

بررسی مزایای برد هوشمند در فرایند تدریس

• امکان تهیه و دسترسی به کار ذخیره‌:

از قبل می‌توان، همه گراف‌ها، جداول، نمودارها و متون را  در یک نرم‌افزار مناسب آماده نمود و در طول درس در دسترس قرارداد.

• دسترسی به فایل‌های چندرسانه‌ای شده:

با استفاده از فناوری برد هوشمند، صدا، حرکت (انیمیشن)  و بازهم  فایل‌های تصویری  به‌آسانی در دسترس هستند.

• انتخاب نرم‌افزار:

ممکن است در حال حاضر نرم‌افزار مدرسه و محتوای آموزشی در مدرسه‌تان داشته باشید که می‌تواند به‌طور مؤثر با برد هوشمند تعاملی استفاده گردد.

• درگیری با (موضوع) درس:

به نظر می‌رسد دانش آموزان از کار با فناوری برد هوشمند لذت می‌برند و به‌سرعت فن دست‌کاری کردن نرم‌افزار را کسب می‌کنند و  در یادگیری فعالانه مشارکت دارند.

• پاسخ سریع:

دانش آموزان بازخورد فوری در هنگام کار با برد هوشمند دریافت می‌کنند و از اشتباه کردن هراسی ندارند. آن‌ها اعتمادبه‌نفس پیدا می‌کنند و با این شناخت که انعطاف‌پذیری و قابلیت در نرم‌افزار به این معنی است که آن‌ها از طریق امتحان و خطا می‌توانند یاد بگیرند، ریسک می‌کنند.

بررسی معایب برد هوشمند در فرایند تدریس

• از برد هوشمند اگر به‌درستی استفاده نشود نه‌تنها هیچ کمکی به یادگیری دانش آموزان نمی‌کند، بلکه جای تخته‌سیاه سابق که از آن برای تدریس استفاده شد را نیز در کلاس می‌گیرد.
• گاهی اوقات معلمینی که مهارت‌های فناوری و کار با تجهیزات هوشمند سازی را فرانگرفته‌اند بیشتر درگیر راه‌اندازی و چگونگی کارکرد دستگاه می‌شوند که این امر می‌تواند روند تدریس را با اختلال ایجاد کرده و از اعتماد دانش آموزان به معلم بکاهد.
• نوشتن بر روی برد هوشمند از نوشتن بر روی تخته‌سیاه یا وایت برد سخت‌تر است و بر روی برد هوشمند به‌اندازه تخته‌سیاه نمی‌توان خوش‌خط بود.

سه ویژگی اصلی وایت برد هوشمند که ارتباط مهمی با موفقیت دانش‌آموزان دارد

آنچه از تحقیقات درباره استفاده از برد هوشمند به دست آمد نتایج مطالعات نشان داد که به‌طورکلی استفاده از برد هوشمند ۱۶ درصد در افزایش موفقیت دانش‌آموزان تأثیرگذار بوده است.

این بدین معناست که ما می‌توانیم از یک دانش‌آموز با بازده ۵۰ درصد موفقیت در کلاس بدون فناوری، توقع داشته باشیم که در صورت حضور در کلاسی با برد هوشمند، به ۶۶ درصد افزایش یابد.
بعلاوه از روی آمار سه ویژگی اصلی وایت بردهای هوشمند ارتباط مهمی با موفقیت دانش‌آموزان دارند.

• دستگاه پاسخگویی دانش آموزان است؛ دستگاه رأی‌گیری قابل‌حملی است که دانش‌آموزان جهت دستیابی به پاسخ‌های سؤالاتشان استفاده می‌کنند.
• استفاده از گرافیک و سایر ابزار بصری جهت ارائه اطلاعات است؛ این ابزار شامل تصاویر و ویدئو کلیپ‌های دانلود شده از اینترنت، سایت‌هایی نظیر google earth، نمودارها و جداول می‌شوند. استفاده از این ابزار کمکی هم در ارتقای ۲۶ درصدی موفقیت دانش‌آموزان مؤثر است.
• برنامه‌هایی است که در وایت برد هوشمند هستند که معلمان می‌توانند جهت نشان دادن اینکه پاسخ صحیح کدام است یا ارائه اطلاعات به روشی غیر از روش‌های مرسوم استفاده کنند. این برنامه‌ها شامل کشیدن و انداختن پاسخ‌های صحیح در محل‌های خاص، به دست آوردن جواب‌های صحیح با کف زدن‌های مجازی و آشکار کردن اطلاعاتی که زیر اشیا مخفی‌شده‌اند، می‌شوند. این تمرینات ۳۱ درصد در افزایش موفقیت دانش‌آموز مؤثر است.

نتیجه‌گیری از پژوهش تاثیر برد هوشمند

به عقیده نویسنده تا زمانی که معلمان کلاس‌های مجهز به برد هوشمند مهارت‌های استفاده از آن را فرانگیرند نصب آن بیشتر موجب دلسردی معلم و دانش آموزان کلاس می‌گردد.

پس از تسلط به کار با برد هوشمند که اصلاً کار سختی هم نیست نوبت به تهیه محتوای آموزشی و نرم ‌افزارهای کمک ‌آموزشی مفید می‌رسد. در صورت عدم استفاده از محتوای آموزشی مناسب، برد هوشمند با یک وایت برد معمولی هیچ تفاوتی نخواهد داشت.

اما اگر یک کلاس درس به تجهیزات هوشمند سازی مدرسه مانند رایانه، ویدئو پروژکتور و برد هوشمند مجهز شود و معلم کلاس مهارت‌های کار با این تجهیزات و توانایی استفاده از نرم‌افزار و محتواهای آموزشی مرتبط را داشته باشد به‌طور قطع این امکانات نقش بسیار مؤثری در تقویت انگیزه و افزایش یادگیری دانش آموزان خواهند داشت.

منبع: سیویلیکا