بدون شک واژه بلاکچین (Blockchain) به گوشتان خورده است و میخواهید بدانید که کاربردهای بلاکچین در دنیای واقعی چگونه است. بلاکچین در واقع یک فناوری متن‌باز است که کسی صاحب آن نیست و کاربردهای فراوانی در صنایع و حوزه‌های مختلف دارد.

اگر بخواهیم فناوری بلاکچین را به زبان ساده تعریف کنیم، باید بگوییم که بلاکچین نوع جدیدی از شبکه اینترنتی است که در آن اطلاعات مختلف به صورت بلوک‌های هم شکل طبقه بندی می‌شوند.

اگر واضح‌تر بخواهیم تفاوت اصلی و عمده این نوع خاص از شبکه بهم پیوسته را با شبکه اینترنت عادی عنوان کنیم، باید به نحوه ذخیره سازی اطلاعات اشاره کرد. این بدان معناست که اطلاعات رد و بدل شده در شبکه اینترنت عادی به صورت متمرکز در یک سرور اصلی ذخیره می‌شوند که توسط هکرها و نهادهای ذی‌ربط قابل دسترسی و ردیابی هستند این در حالی است که اطلاعات منتقل شده در شبکه بلاک چین امکان دسترسی، نفوذ و ردیابی را به هیچ نهاد و یا فرد حقیقی و حقوقی نمی‌دهند.

بر اساس گزارش وبسایت بیت‌کوینیست (bitcoinist)، در واقع به زبان ساده می‌توان این چنین بیان کرد که بلاک‌چین یک پایگاه توزیع داده مبتنی بر اجتماع میلیون‌ها نقطه اشتراک است که به صورت هم زمان داده‌هایی در آن ثبت و اصلاح می‌شود که می‌توان با بهره‌گیری از این پلتفرم باز، آزاد و در عین حال پیچیده، به تبادلات مالی، علمی و اطلاعاتی پرداخت که از مهم‌ترین فناوری‌های مبتنی بر پلتفرم بلاکچین می‌توان به ارزهای دیجیتال رمزنگاری شده همچون بیت کوین و نظام‌های مالی و بانکی اشاره کرد.

برخی از کاربردهای بلاکچین در صنایع مختلف

ثبت املاک

بلاک چین موجب افزایش قبل توجه کارایی در ثبت هر نوع اطلاعاتی می‌شود و در‌عین‌حال، اطلاعات ثبت‌شده کاملا شفاف بوده و در معرض دید همگان قرار می‌گیرد.

از آنجا که املاک جزو مواردی است که احتمال کلاهبرداری در آن بالاست و فرآیند ثبت املاک نیز بسیار پرهزینه است، می‌توان از این فناوری برای بهبود عملکرد آن استفاده کرد. تاکنون چندین کشور از جمله روسیه، هندوراس (سال ۲۰۱۵) و گرجستان (سال ۲۰۱۷) به استفاده از بلاکچین برای ثبت املاک روی آورده‌است.

 نظرسنجی 

با بلاکچین می‌توان یک سیستم نظرسنجی پیاده کرد. ولی مهمترین و اصلی‌ترین تفاوت در نظرسنجی بلاکچینی با نظرسنجی‌های رایج، در «معتبر بودن داده‌های» آن است زیرا در بلاکچین قابلیت تغییر و دستکاری داده‌ها وجود ندارد و مثلاً اگر ۷۰ درصد مردم بگویند گزینه یک بهتر از دو است، هیچ‌کس نمی تواند این ۷۰ درصد را به ۶۹ درصد تبدیل کند.

این در حالی است که در سیستم‌های معمولی نظرسنجی، امکان تقلب وجود دارد! اعتبارسنجی و جلوگیری از تقلب در انتخابات الکترونیکی که به وسیله بلاکچین صورت می‌گیرد هم به جای خود قابل تامل است.

 مدیریت زنجیره تامین

درحال‌حاضر استارتآپ‌هایی ایجاد شده‌اند که در زمینه زنجیره تامین فعالیت می کنند. برای مدیریت زنجیره‌ تامین، فناوری بلاکچین مزیت‌های قابلیت ردیابی و به‌صرفه‌بودن را بهمراه دارد.

بلاکچین می‌تواند برای دنبال‌کردن حرکت کالاها، مبدا آن‌ها، تعداد و … به کار رود. در نتیجه سطح جدیدی از شفافیت را با خود به ارمغان می‌آورد. همچنین ساده‌‎کردن فرآیند‌هایی مانند انتقال مالکیت، بیمه، فرآیند تولید و پرداخت از دیگر مزایای این کار است.

 صنایع غذایی

تقلب غذایی، به یک معضل فراگیر در صنعت مواد غذایی جهانی تبدیل شده است. درست است که یک تعریف مشترک جهانی برای تقلب غذایی وجود ندارد، ولی در حالت کلی می‌توان گفت: هر اقدامی در راستای دستکاری غذا، ارائه‌ی تبلیغات غلط از طریق برچسب‌ها و افزودن مکمل‌های مضر غذایی با هدف کسب سود مالی، در حیطه‌ی تقلب غذایی جای می‌گیرند.

بلاکچین به ارتقای شفافیت زنجیره‌ی تامین مواد غذایی کمک می‌کند. زمانی‌که یک آیتم غذایی مورد حمل‌ونقل قرار می‌گیرد، داده‌های مربوط به آن بر روی بلاکچین افزوده می‌شود.

این عمل برای فرآیند تغییر یا افزودن مواد جدید به آن آیتم غذایی نیز تکرار می‌شود و بدین ترتیب، زمانی که محصول نهایی بر روی قفسه‌های فروشگاه‌ها قرار گرفت، تمامی نقاط موجود در زنجیره‌ی تامین مربوط به آن، بروزرسانی و کامل شده‌اند.

داده‌ها، به صورت یکسان هم برای رگولاتورها و هم برای مصرف‌کنندگان در دسترس خواهد بود و همین امر، سطح بالایی را از شفافیت را فراهم می‌کند.

 آموزش

مؤسسات آموزشی، دانشگاه‌ها و مدارس می‌توانند از بلاکچین برای ذخیره‌سازی داده‌های مربوط به آزمون‌های ارزیابی، ثبت و ارائه مدارک و گواهی تحصیلی، تأیید انتقال دانشجویان و همچنین تبادل علم و تکنولوژی‌ استفاده کنند.

 ارزهای دیجیتال

رشد ناگهانی بیت‌کوین و بازار ارزهای دیجیتال بی‌دلیل و بدون شایستگی نبوده است. این ارزها انتقال سریع، امن و ارزان مبالغ را در سراسر جهان ممکن می‌سازند.

درحالی که سرویس‌های مالی مختلفی مثل PayPal که تراکنش‌های بین‌المللی را انجام می‌دهد، وجود دارد، اما آن‌ها درخواست کارمزد‌های زیادی را در ازای هر تراکنش می‌کنند.

دیگر روش‌های پرداخت نقطه به نقطه نیز معمولا محدودیت‌های خاصی دارند. مثل محدودیت‌های مکانی و حداقل مقدار انتقالی. به همین دلیل است که کسب و کار‌ها مانند کاربران عادی در حال گرویدن به استفاده از ارزهای دیجیتالی هستند. نه فقط به دلیل امن‌تر بودن آن‌ها، بلکه به دلیل ایجاد آزادی و نبود قدرت مرکزی در کنترل حساب‌ها.

 بانکداری و پرداخت

اصلی ترین تاثیر بلاک چین بر روی صنعت مالی و فعالیت بانکداری است. میتوان گفت کاری که اینترنت با رسانه‌ها کرد را بلاکچین با بانک‌ها و موسسات مالی خواهد کرد.

بلاک چین نقطه عطفی است از حرکت بانکداری سنتی به سمت بانکداری کاملا مدرن. افتتاح آسان حساب بانکی در دور افتاده‌ترین مناطق جهان توسط بلاکچین به آسانی انجام خواهد شد.

شفافیت های مالی بسیار بیشتر شده و هزینه‎ها به شدت کاهش پیدا خواهد کرد. در آینده شعبه بانکی به صورتی که الان شاهد هستیم وجود خارجی نخواهد داشت!

بانک ها جریان عظیم انتقال پول را کنترل می‎کنند و از این راه سود هنگفتی هم به جیب می زنند. بنابراین وقتی بلاکچین و رمزارزها وارد ماجرا می شوند، حاشیه امنیت بانک‌ها به خطر می افتد.

می دانیم که بلاکچین چه ضرری به آن ها وارد می سازد. تپسکات میگوید سیستم‌های پرداخت امروز به شکل بی اهمیتی پیچیده و کند هستند. در آینده تنها اطلاعات لازم برای تراکنش های وابسته به بلاکچین آن است که آیا خریدار به اندازه کافی پول دارد یا نه.

برای رهن و گرو گرفتن، کاربر باید اطلاعات مربوط به درآمد، دارایی ها و تاریخچه تراکنش های مالی را هم داشته باشد. بانک ها احتمالا از بین نمی روند اما باید شیوه کارکرد خود را از انتقال پول به کارهای موثرتری تغییر دهند.

 قراردادهای هوشمند

قراردادهای هوشمند (smart contracts) اولین بار توسط اتریوم پیشنهاد شد. یک قرارداد هوشمند در واقع قراردادی قابل‌برنامه‌ریزی است که بر روی بلاکچین قرار می‌گیرد تا وقتی که تعهدات مندرج در آن توسط طرفین اجرا شود.

به محض اجرای تعهدات، برنامه مورد نظر به صورت خودکار اجرا می‌شود. برای نمونه می‌توان قراردادی برای ارسال مقدار مشخصی بیتکوین به یک کیف پول مشخص در روزی مشخص در ماه تعریف کرد (مثل برای پرداخت کرایه یک خانه اجاره‌ای). قراردادهای هوشمند نیز همانند سایر تراکنش‌های موجود بر روی بلاک‌چین، قابل حذف نیستند.

با استفاده از قراردادهای هوشمند شما می‌توانید تعهدات یا تراکنش‌های خود را بدون نیاز به واسط یا طرف سوم انجام دهید.

این قرارداد در واقع کدهای کامپیوتری است که در پلتفرم بلاک‌چین ذخیره می‌شود. قراردادهای هوشمند شامل تمام اطلاعات مربوط به شرایط قرارداد است و اجرای تمام بندهای قرارداد به صورت خودکار صورت می‌گیرد.

با استفاده از این قراردادها هر دو طرف خیالشان راحت می‌شود که به خواسته‌ی خود خواهند رسید.

 حسابداری

در واقع ذات بلاکچین الهام گرفته شده از حسابداری است و یکی از بهترین کاربرد های بلاکچین هم در همین حوزه است. تراکنش‌های ثبت‌شده از طریق بلاکچین عملا خطاهای انسانی را حذف و اطلاعات را از دستکاری احتمالی محافظت می کند.

تمام سوابق، هر بار پیش از آن که از یک گره بلاکچین به گره بعدی منتقل شوند، می‌بایست تأیید شوند. علاوه بر دقت، تضمین سوابق شما، مانند یک پروسه دنباله‌دار حسابرسی درسطح بالا قابل ردیابی خواهد بود.

البته، کل فرایند حسابداری سطح پایه نیز بسیار کارآمدتر میشود. به جای نگه داشتن سوابق جداگانه، کسب و کارها میتوانند تنها یک ثبت واحد مشترک  داشته باشد. یکپارچگی اطلاعات مالی شرکت نیز تضمین شده خواهد بود.

 شبکه توزیع انرژی

به شیوه ای مشابه، شبکه‌های تولید انرژی امروزی توسط مراکز اداره می شوند، مراکزی که روی توزیع انرژی کنترل دارند و آن را مدیریت می کنند. با این حال، پیشرفت قابل توجه انرژی های تجدید پذیر مثل انرژی خورشیدی و یا حتی پیشرفت باتری ها، سبب می شود تا شبکه های توزیع محلی کوچک پدید آید.

بنابراین، اگر شما در خانه یا محل کار خودتان انرژی تولید می کنید، می توانید آن را درون باتری ها ذخیره کرده و هر زمان به آن نیاز داشتید، استفاده کنید. حتی می توانید آن را به همسایه‌تان بفروشید.

چنین اتفاقی می تواند منجر به حفظ انرژی و جلوگیری از هدر رفت آن شود. چون انرژی هر چه مسافت بیشتری طی کند، هدر رفت بیشتر و هزینه بیشتری خواهد داشت.

با این شیوه، دیگر واسطه ای هم وجود ندارد و مردم می توانند خودشان خرید‌‌فروش کنند. درحال‌حاضر، شرکت‌های تولیدکننده انرژی حلقه اتصال مورد اعتماد میان کاربر و نیازش (انرژی) هستند. چون آنها زیرساخت را کنترل میکنند، بنابراین سهم خودشان را هم بر می‌دارند.

ژورنالیسم

تپسکات می گوید که بلاکچین می تواند ژورنالیسم را هم دستخوش تغییر کند. برای مثال بابت هر داستان، خبر یا مقاله ای که خوانده می شود، خواننده باید یک دهم پنی (یک صدم دلار) بپردازد.

نتیجه این می شود که خواننده تصمیم میگیرد کدام مطلب حائز اهمیت و سرمایه است و بابت آن هزینه می کند. از نگاه تپسکات شاید این راه مقابله با اخبار جعلی در باربر اخبار واقعی و ارزشمندی باشد که ژورنالیست ها تولید می کنند.

البته از نگاه حرفه‌ای‌تر، چنین اقدامی ممکن است بیشتر به سود نویسنده‌های پر طرفدار باشد و اخبار حائز اهمیت ولی کم طرفدار دنیای امروز کمتر دیده شوند.

 پزشکی

در بخش پزشکی که بعضاً سوابق بیماران دستکاری می‌شود، پزشکان و مدیران بیمارستان‌ها می‌توانند با این فناوری، پرونده‌ای از سوابق بیماران را با امنیت بالا ذخیره کرده و آن را در صورت لزوم در اختیار دیگر بیمارستان‌ها، مراکز درمانی و حتی مراجع قضایی قرار دهند. این کار علاوه بر افزایش امنیت ذخیره‌سازی و انتقال داده‌ها، باعث کاهش خطرات و هزینه‌های مدیریت داده‌ها نیز می‌شود.

سوابق پزشکی الکترونیکی ذخیره شده در بلاک چین از طریق زیست‌سنجی در دسترس قرار می‌گیرند و به روز می‌شوند. امکان دسترسی آزادانه به داده‌های مربوط به سوابق پزشکی بیماران و کاهش بار انتقال سوابق بین تأمین کنندگان مختلف فراهم می‌شود.

 ذخیره‌سازی داده‌‌

در حال حاضر شما برای ذخیره‌سازی فایل‌های خود از Dropbox یا Gdrive استفاده می‌کنید. مشکل اصلی استفاده از این سرویس‌دهنده‌ها این است که شما باید به آن‌ها اعتماد کنید.

دولت‌ها می‌توانند آن‌ها را مجبور کنند، اطلاعات شما را افشا کنند. اما با استفاده از تکنولوژی بلاک‌چین اطلاعات شما در رایانه‌های مختلف موجود در شبکه با رمزگذاری منحصر به فرد ذخیره می‌شود.

همین امر باعث کاهش هزینه‌ها خواهد شد. حتی اگر شما فضای اضافی در رایانه‌ی خود دارید، می‌توانید این فضا را اجاره دهید. Storj مثال خوبی از این موضوع است.

 تولید و کنترل محصولات

در جریان حدود ۸ درصد از دادوستدهای دنیا، کالاهای تقلبی به مشتریان فروخته می‌شود و لذا تولید و تحویل محصولات و خدمات همواره با مباحث کیفیت و کنترل عجین بوده است و تولید کننده‌ها به طور مداوم در معرض ممیزی‌های دقیق و فعالیت‌های تطبیق با مقررات هستند.

این تضمین کیفیت در صنایع تولیدی هزینه‌های زیاد و رشدیابنده‌ای را به مصرف‌کننده نهایی تحمیل می‌کند. بلاکچین فرصتی را فراهم می‌کند که هزینه‌های تصاعدی کنترل‌ها در زنجیره تامین کاهش یابد.

با بکارگیری این فناوری نظارت بر زنجیره تامین، صیانت از مالکیت معنوی اطلاعات و طراحی‌ها، نظارت بر تولید مطابق طراحی‌ها، اطمینان از پرداخت به موقع، کاهش اتکا به اشخاص سوم نظیر بانک‌ها، بازرسان، وکلا و حتی حسابرسی‌های داخلی و کاهش مدیران میانی قابل تصور است. لذا زنجیره بلوک می‌تواند در صنعت ساخت و تولید روحی دوباره بدمد.

 ثبت اسناد 

امروزه اکثر سوابق مالکیت شما در کاغذ ذخیره می‌شوند و امکان دستکاری در این سوابق وجود دارد. از آنجایی که این تکنولوژی از کامپیوترها استفاده می‌کند، خطاهای انسانی کاهش می‌یابد.

اگر کسی اطلاعات بلاک ها را دستکاری بکند و اطلاعات را تغییر دهد، عبارت هش تغییر خواهد کرد و این تغییر باعث شکستن توالی بلاک‌ها می‌شود. با این اوصاف کسی نمی‌تواند در این بلاک‌ها تغییر ایجاد کند.

هر تغییری از دید همگان مخفی نخواهد ماند. بلاک چین به عنوان یک دفتر عمومی قابل تعمیم، می‌تواند هرگونه ثبتی را به نحو بهتری انجام دهد. ثبت ملک می‌تواند مثال خوبی در این زمینه باشد.

در حال حاضر و به روش سنتی پروسه ثبت ملک بسیار پرهزینه است، نیاز به نیروی کار زیادی دارد و به شدت در معرض کلاهبرداری قرار دارد.

تعدادی از کشورها پروژه ثبت املاک را بر اساس بلاکچین در حال حاضر اجرا می‌کنند. هندوراس اولین دولت بود که این ابتکار عمل را در سال ۲۰۱۵ انجام داد هرچند که وضعیت فعلی آن پروژه نامشخص است. در سال جاری، گرجستان یک قرارداد را با گروه Bitfury ایجاد کرد تا یک سیستم بلاک چین برای ثبت دارایی ایجاد کند.

به گزارش رسمی، هرناندو د سوتو، اقتصاددان برجسته و مدافع حقوق مالکیت، یکی از مشاوران این پروژه خواهد بود. اخیرا، سوئد نیز اعلام کرد که از این سیستم برای ثبت املاک در کشور خود به صورت آزمایشی بهره خواهد برد.

 اینترنت اشیا

طبق گفته سیسکو، ۵۰ میلیارد دستگاه تا سال ۲۰۲۰ به اینترنت متصل می‌شوند. با این تعداد دستگاه متصل که همگی دستورات ارسال، دریافت و پردازش مانند روشن شدن، شماره گرفتن و حرکت کردن می‌فرستند، درستی داده‌ها در طول مسیر ممکن است هزینه‌های غیرقابل پیش‌بینی به بار آورد.

بلاکچین می‌تواند برای ردیابی میلیاردها دستگاه متصل استفاده شود، معاملات را پردازش کرده و هماهنگی بین دستگاه‌ها را ممکن کند.

این رویکرد غیرمتمرکز، احتمال از کار افتادن شبکه را از بین می‌برد و یک اکوسیستم مقاوم‌تر برای دستگاه‌ها ایجاد می‌کند. همچنین الگوریتم رمزنگاری استفاده شده توسط بلاک‌چین، داده‌های مشتریان را خصوصی‌تر می‌کند.

جمع آوری سرمایه

بهترین کاربرد بلاک چین همین جاست! بلاکچین مفهوم نوینی را مطرح کرده است و انقلابی در جمع‌آوری سرمایه ایجاد کرده. ICO یک راه جدید برای افزایش سرمایه است، هرکسی در هرجایی می‌تواند از طریق آن سرمایه گذاری کند.

وقتی شخصی در شرکت شما سرمایه‌گذاری می‌کند، شما بایستی به او رسید دهید. ICO دارایی‌های دیجیتالی را پیشنهاد می‌کند و شما می‌توانید با توکن‌های ایجاد شده رسید خود را به سرمایه‌گذار بدهید.

توکن‌ها در کیف پول بلاک‌چینی ذخیره می‌شود. این توکن‌ها می‌توانند برای استفاده از سرویس‌های ارائه شده از شرکت شما به کار برده شوند یا حتی با توکن‌های دیگر مبادله شوند. در واقع توکن‌ها نسل جدیدی از سهام شرکت ها هستند که در بستر امن بلاکچین ارائه میگردند.

هویت دیجیتالی

نظر شما با یک ثبت احوال غیرمتمرکز و رمزنگاری شده چیست؟ و یا یک هویت دیجیتالی؟ فناوری بلاک چین برای بسیاری از مسائل احراز هویت راه‌حل ارائه می‌دهد و در صورتی که می تواند ثبت نام یکتا و غیر قابل انکار و و ایمن باشد روشهایی که امروزه مورد استفاده قرار می گیرد بر پایه پسورد می باشد و این اطلاعات نیز در یک سیستم غیر ایمیل ذخیره می شود سیستم های بر پایه بلاک چین بر پایه احراز هویت غیر قابل انکار با استفاده از سیگناتور های دیجیتال که بر پایه کلید عمومی و نگاری شده‌اند و هرگونه تغییر در آنها نیازمند استفاده از کلید خصوصی میباشد.